Eigenwaarde
Eigenwaarde en waardevermindering
Onze eigenwaarde is vaak gebaseerd op onze gevoelens over onze waarde. Die gevoelens hebben te maken met onze talenten, prestaties, status, financiële middelen of lichamelijke eigenschappen. Dit soort zelfbeeld of eigenwaarde kweekt vaak een onafhankelijke en arrogante houding. Wanneer we ontdekken dat we niet kunnen voldoen aan de criteria die de maatschappij voor onze "waarde" hanteert, dan kan dat ernstige gevolgen voor ons hebben. Onze eigenwaarde ondergaat dan een snelle waardevermindering. De illusie dat we succesvol zijn en bewonderd worden maakt dan plaats voor de ontgoocheling dat ons bezit en onze successen niet meer in staat zijn om de honger in onze ziel te stillen. Elk individu heeft te maken met primaire behoeften: honger, dorst, vermoeidheid, enzovoorts. We hebben geleerd om deze behoeften te bevredigen door iets te krijgen: voedsel, drank of rust. We maken de fout om hieruit te concluderen dat we ook een acceptabele eigenwaarde of zelfrespect kunnen bereiken door iets te krijgen.
Niets kan eigenwaarde zo snel afschrijven als spijt, woede en angst. Kelly werkte bijvoorbeeld vier jaar lang op een verkoopafdeling. Als ze haar maandelijkse quota en bonussen bereikte, dan steeg haar eigenwaarde de hemel in door het lof dat ze van haar manager kreeg toegezwaaid. Net als een barometer daalde haar eigenwaarde naar een dieptepunt als ze kritiek te verduren had in minder productieve tijden.
Op een dag ging Kelly naar haar werk en ze bracht een grote doos met zich mee. Ze plaatste hierin één voor één foto's van haar familie en kaarten van vrienden als positieve aandenkens. Ze vernieuwde haar eigenwaarde door na te denken over manieren waarop ze iets persoonlijks aan elke klant of collega zou kunnen geven: enkele bemoedigende woorden, een luisterend oor of een gebed voor hun persoonlijke omstandigheden. "Aanvankelijk voelde ik mij zo'n mislukkeling als ik geen goed verkoopresultaten kreeg dat ik mijn eigen waarde begon af te schrijven. Maar nadat ik mezelf begon toe te leggen op geven in plaats van krijgen, vond ik een onmiskenbaar vermogen om van elk moment te genieten. Het was alsof ik het vermogen om mij zorgen te maken had verloren!"
Hiervan vinden we een geweldig voorbeeld in de Bijbel. De apostel Paulus zei: "Ik heb geleerd met de omstandigheden, waarin ik verkeer, genoegen te nemen." (Filippenzen 4:11-13). Eigenwaarde is een respectvolle houding tegenover jezelf en een tevredenheid met jezelf die gebaseerd is op de erkenning van je vermogens en de acceptatie van je beperkingen.
Eigenwaarde en inflatie
Het is onmogelijk om voor jezelf eigenwaarde of zelfrespect tevoorschijn te toveren. Het gevoel dat je hebt wanneer je iets krijgt of bereikt is een schamele plaatsvervanger voor de ware vreugde die voortkomt uit een bijdrage of geschenk aan anderen. Het streven naar perfectie en goedkeuring drijft ons geleidelijk steeds verder weg van innerlijke vrede en zelfvertrouwen. Als we onze aandacht concentreren op onze wereldse bestaansmiddelen, dan zullen we onszelf alleen maar met trots doen opzwellen. Jezus herinnerde Zijn apostelen aan de werkelijke betekenis van waarde: "Hij bedankt de knecht toch niet omdat die gedaan heeft wat hem is opgedragen? Hetzelfde geldt voor jullie; wanneer jullie alles gedaan hebben wat jullie is opgedragen, zeg dan: 'Wij zijn maar knechten, we hebben enkel onze plicht gedaan.'" (Lucas 17:9-10). Een gezonde eigenwaarde is het resultaat van een echte levensverandering en een begrip van wie wij in Gods ogen zijn.
Ieder van ons ondergaat veranderingen. We zullen lichamelijke en mentale groei ervaren, net als persoonlijke ervaringen en veranderende maatschappelijke omstandigheden die onze identiteit zullen beïnvloeden. "Identiteit" is het gevoel van een mens over zijn positie in de wereld; datgene wat ons met onze eigenwaarde verbindt. Wanneer wij onze eigenwaarde verkeerd inschatten, kan onze identiteit net als een inflatie gemakkelijk tot buiten normale proporties worden opgeblazen. Het is gezond om te onthouden dat wij, terwijl we opgroeien en onze omstandigheden veranderen, niet gebonden zijn aan hoe anderen over ons denken. "Hij [Jezus] werd veracht, door mensen gemeden ... door ons verguisd en geminacht" (Jesaja 53:3). Omdat Jezus de Zoon van God was, werd Zijn eigenwaarde nooit te ver opgedreven, maar ook nooit de grond in geboord door de omstandigheden waarin Hij verkeerde of door de mensen om Hem heen. Geen enkele hoeveelheid lof (inflatie) of veroordeling (waardevermindering) kon Zijn eigenwaarde veranderen (Filippenzen 2:5-11). Hoe kunnen wij dan een levensvatbare eigenwaarde ontwikkelen?
Eigenwaarde en de wisselkoers
Je werkelijke eigenwaarde bevindt zich volledig aan je binnenkant. Het is het besef van de ware bron van jouw nut en jouw waarde. Stel je eens voor dat je een verkoper bent en dat je een klant een bepaald artikel toont, waarvan je zelf denkt dat het maar een heel gewoon, misschien zelfs overbodig ding is. En na het artikel goed te hebben bekeken, biedt de koper er een onnodig hoge prijs voor. Ooit besloot ik om mijn grootmoeders logge piano "op te ruimen" (en ik verkocht hem voor een redelijke prijs), maar ik ontdekte later dat er van dit type vleugel maar dertig waren gemaakt en dat de snaren zelfs waren verguld! "Gij zijt duur gekocht..." (1 Korintiërs 7:23, Statenvertaling). Ons zelfrespect moet gebaseerd zijn op de eer die God aan ons bewijst (Psalm 8:3-5). Wij zijn een schat van onschatbare waarde, het onderwerp van Zijn oneindige liefde (Romeinen 8:38-39). Gods wisselkoers voor onze imperfecte levens geeft ons een onschatbare waarde (Johannes 3:16)!
Wat is uw reactie?
